SSD và HDD là gì? Cách kiểm tra và lựa chọn phù hợp với nhu cầu

Trong kỷ nguyên số, laptop là công cụ thiết yếu cho công việc và giải trí, và ổ cứng đóng vai trò quan trọng quyết định hiệu suất sử dụng. Việc xác định xem laptop của bạn đang sử dụng SSD hay HDD không chỉ giúp đánh giá tốc độ xử lý mà còn bảo vệ khoản đầu tư lâu dài. Bài viết dưới đây của Bệnh Viện Điện Thoại, Laptop 24h sẽ cung cấp hướng dẫn toàn diện từ định nghĩa, so sánh ưu nhược điểm, đến các cách kiểm tra ổ cứng bằng các công cụ tích hợp sẵn và phần mềm chuyên dụng, giúp bạn nắm bắt tình trạng thực tế của máy và đưa ra quyết định bảo trì, nâng cấp hợp lý. Hãy cùng khám phá để tối ưu hóa hiệu năng và kéo dài tuổi thọ cho laptop của bạn!

1. SSD và HDD là gì?

1.1. SSD (Solid State Drive)

SSD (Solid State Drive) là một loại phương tiện lưu trữ dữ liệu liên tục trên bộ nhớ Flash trạng thái rắn. Hai thành phần chính tạo nên một ổ SSD:

• Bộ điều khiển flash

• Chip nhớ flash NAND

SSD là loại ổ cứng sử dụng bộ nhớ flash để lưu trữ dữ liệu thay vì sử dụng đĩa từ quay như HDD. Ưu điểm chính của SSD là tốc độ đọc/ghi dữ liệu cực nhanh, giúp khởi động máy và tải ứng dụng một cách mượt mà. Ngoài ra, SSD còn có khả năng chống sốc, tiêu thụ điện năng thấp và hoạt động êm ái hơn so với HDD. Tuy nhiên, SSD thường có giá thành cao hơn và dung lượng lưu trữ cũng có thể bị giới hạn hơn so với HDD.

1.2. HDD (Hard Disk Drive)

Ổ cứng hay HDD (Hard Disk Drive) là thiết bị lưu trữ dữ liệu trên các đĩa quay được phủ lớp vật liệu từ tính. Đây là loại bộ nhớ không thay đổi, nghĩa là dữ liệu được giữ nguyên ngay cả khi không có nguồn điện.

HDD là loại ổ cứng truyền thống sử dụng đĩa từ quay để lưu trữ dữ liệu. HDD có ưu điểm là giá thành rẻ và dung lượng lưu trữ lớn, phù hợp với những người cần lưu trữ khối lượng dữ liệu lớn. Tuy nhiên, tốc độ truy xuất dữ liệu của HDD chậm hơn SSD, dễ bị ồn và có khả năng chịu sốc kém hơn. Ngoài ra, HDD có bộ phận cơ khí, do đó dễ hỏng hóc khi bị va đập mạnh hoặc rơi vớt.

2. Vì sao cần phải kiểm tra ổ cứng trên laptop?

2.1.Tăng giá trị bán lại

Việc biết rõ loại ổ cứng mà laptop đang sử dụng sẽ giúp bạn đưa ra quyết định nâng cấp hoặc bảo trì kịp thời. Một chiếc laptop được trang bị ổ SSD hoạt động ổn định có khả năng giữ được giá trị bán lại cao hơn. Ngược lại, nếu laptop đang dùng HDD và đã có dấu hiệu hao mòn, bạn có thể cân nhắc thay thế để nâng cao hiệu năng và kéo dài tuổi thọ của thiết bị.

2.2. Đánh giá hiệu năng và tốc độ xử lý

Kiểm tra loại ổ cứng trên laptop giúp bạn xác định được tốc độ truy xuất dữ liệu của máy. SSD cho tốc độ khởi động và tải ứng dụng nhanh hơn nhiều so với HDD, giúp cải thiện trải nghiệm người dùng trong các tác vụ đòi hỏi xử lý dữ liệu nhanh như chơi game, chỉnh sửa video hay làm việc với các phần mềm nặng.

2.3. Hỗ trợ trong việc bảo trì và sửa chữa

Xác định loại ổ cứng cũng giúp các kỹ thuật viên dễ dàng chẩn đoán nguyên nhân gây ra các sự cố liên quan đến lưu trữ và hiệu năng. Việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu lỗi hoặc hao mòn của ổ cứng, từ đó có thể xử lý kịp thời để tránh các hư hỏng nghiêm trọng.

2.4. Lập kế hoạch nâng cấp và sử dụng hợp lý

Kiểm tra loại ổ cứng cho phép bạn hiểu rõ cấu hình máy tính, từ đó có thể lên kế hoạch nâng cấp phù hợp. Nếu laptop của bạn đang sử dụng HDD, việc chuyển đổi sang SSD có thể mang lại cải thiện rõ rệt về tốc độ và hiệu suất làm việc. Điều này đặc biệt hữu ích cho những ai thường xuyên xử lý các tác vụ nặng hoặc làm việc với lượng dữ liệu lớn.

3. So sánh SSD và HDD

3.1. Ưu điểm - nhược điểm của SSD và HDD

3.2. Khi nào nên chọn SSD và lựa chọn HDD

Trường hợp nên chọn SSD 

• Tốc độ xử lý vượt trội: SSD có khả năng đọc/ghi nhanh hơn nhiều so với HDD, giúp máy khởi động, mở ứng dụng và tải dữ liệu một cách nhanh chóng, đặc biệt phù hợp cho công việc xử lý video, chơi game hay lập trình.

• Độ bền và tin cậy cao: Vì không chứa bộ phận cơ khí, SSD ít gặp rủi ro hỏng hóc do va đập hoặc rung động, đảm bảo tính ổn định và an toàn cho dữ liệu.

• Tiêu thụ điện năng thấp: SSD sử dụng ít năng lượng hơn HDD, góp phần kéo dài thời gian sử dụng pin trên các thiết bị di động như laptop.

• Thiết kế nhỏ gọn: Với kích thước mỏng nhẹ, SSD dễ dàng tích hợp vào các máy tính có không gian hạn chế như ultrabook hay máy tính mini, giúp tối ưu hoá không gian bên trong.

Trường hợp nên chọn HDD 

• Ngân sách hạn chế và nhu cầu lưu trữ lớn: Nếu bạn cần lưu trữ một lượng lớn dữ liệu với chi phí thấp, HDD thường là lựa chọn phù hợp do giá thành rẻ và dung lượng cao.

• Sử dụng cho tác vụ văn phòng: Khi máy tính chủ yếu dùng để xử lý văn phòng, lưu trữ tài liệu và dữ liệu, tốc độ truy xuất không phải là yếu tố hàng đầu, HDD có thể đáp ứng tốt nhu cầu.

• Lưu trữ dữ liệu lâu dài: HDD thích hợp cho việc lưu trữ dữ liệu số lượng lớn, chẳng hạn như video, ảnh và file backup, nơi tốc độ không quan trọng bằng dung lượng.

• Nhu cầu thay thế ổ cứng hiện tại: Nếu máy tính của bạn đã được trang bị HDD và các tác vụ hàng ngày không đòi hỏi tốc độ xử lý cao, việc duy trì HDD cũng là lựa chọn kinh tế.

• Sử dụng cho lưu trữ dự phòng: HDD có thể được sử dụng như một giải pháp lưu trữ dự phòng hoặc backup do dung lượng lớn và chi phí thấp, giúp bảo vệ dữ liệu quan trọng một cách hiệu quả.

Nếu có điều kiện, bạn có thể tích hợp cả SSD và HDD vào hệ thống

SSD sẽ được sử dụng để cài đặt hệ điều hành và các phần mềm quan trọng nhằm tận dụng tốc độ xử lý nhanh, trong khi HDD sẽ đảm nhận vai trò lưu trữ các dữ liệu lớn hoặc các tập tin không cần truy cập thường xuyên.

4. Cách kiểm tra loại ổ cứng trên laptop

Việc xác định laptop đang sử dụng SSD hay HDD có thể được thực hiện qua nhiều phương pháp khác nhau. Dưới đây là 5 cách phổ biến và hiệu quả nhất:

4.1. Cách kiểm tra thủ công qua Task Manager

• Bước 1: Nhấn tổ hợp phím Ctrl + Shift + Esc để mở Task Manager.

• Bước 2: Chọn tab Performance (Hiệu năng) và tìm mục Disk (ổ đĩa). Tại đây, hệ thống sẽ hiển thị loại ổ cứng (SSD hoặc HDD) cùng với thông tin về tốc độ hoạt động và tình trạng sức khỏe.

Ưu điểm: Nhanh chóng, không cần cài đặt phần mềm bên ngoài và cung cấp thông tin trực quan.

4.2. Kiểm tra ổ cứng qua Windows PowerShell

• Bước 1: Nhấn Win + S hoặc gõ PowerShelll ở thanh tìm kiếm và chọn Windows PowerShell (Admin) để mở PowerShell với quyền quản trị.

• Bước 2: Gõ lệnh sau Get-PhysicalDisk và nhấn Enter.

• Bước 3: Hệ thống sẽ liệt kê thông tin về các ổ đĩa, bao gồm trường MediaType cho biết ổ đĩa là SSD hay HDD.

Ưu điểm: Cung cấp thông tin chi tiết và chính xác về từng ổ cứng trên laptop.

4.3. Sử dụng công cụ Optimize Drives

• Bước 1: Bấm tổ hợp phím Ctrl + E để mở File Explorer.

• Bước 2: Nhấp chuột phải vào bất cứ ổ cứng nào trên màn hình và chọn Properties.

• Bước 3: Chọn Tools ở cửa sổ tiếp theo sau đó nhấn Optimize

• Bước 4: Cửa sổ Optimize Drives mở ra bạn có thể kiểm tra tại cột MediaType nếu hệ thống ghi Solid state drive là SSD, nếu Hard disk drive là HDD.

Ưu điểm: Công cụ này có sẵn trên Windows, dễ sử dụng và trực quan.

4.4. Kiểm tra qua Disk Management

• Bước 1: Mở This PC và bấm chuột phải chọn Manage.

• Bước 2: Tại cửa sổ Computer Management, chọn tab Disk Management > Nhấn chuột phải vào ổ đĩa cần kiểm tra > Chọn Properties.

• Bước 3: Ở thẻ General, bạn sao chép mã số của ổ cứng.

• Bước 4: Dán mã số vừa sao chép vào Google để kiểm tra thông tin ổ cứng.

Ưu điểm: Hữu ích cho việc quản lý phân vùng và xác định tình trạng tổng thể của ổ đĩa.

4.5. Sử dụng phần mềm bên thứ ba (CrystalDiskInfo, Speccy)

Phần mềm Speccy

Speccy là một công cụ miễn phí giúp người dùng nhanh chóng tra cứu thông tin chi tiết về phần cứng của máy tính như CPU, ổ cứng và thiết bị ngoại vi. Với giao diện thân thiện, Speccy được nhiều người tin dùng nhờ khả năng hiển thị dữ liệu chính xác.

• Bước 1: Tải Speccy từ trang chủ tại đây, cài đặt và khởi động giao diện người dùng.

• Bước 2: Chọn mục Storage ở thanh menu bên phải để xem thông tin chi tiết về ổ cứng, bao gồm loại ổ, dung lượng và trạng thái hoạt động.

Phần mềm CrystalDiskInfo

CrystalDiskInfo là một ứng dụng dùng để kiểm tra ổ cứng, giúp bạn dễ dàng phân biệt giữa ổ HDD và SSD. Phần mềm hỗ trợ tiếng Việt và cung cấp nhiều thông tin hữu ích về tốc độ và tình trạng ổ đĩa.

• Bước 1: Tải và cài đặt CrystalDiskInfo từ trang chủ tại đây.

• Bước 2: Sau khi mở phần mềm, chuyển sang tab Language để chọn tiếng Việt.

• Bước 3: Tại mục Tốc độ quay, nếu ổ cứng hiển thị tốc độ từ 5400 đến 7200 vòng/phút, đó là HDD; nếu không có thông số này mà ghi chú SSD nghĩa là bạn đang sử dụng ổ SSD.

Ưu điểm: Cung cấp thông tin chi tiết và nhiều chỉ số hữu ích để đánh giá hiệu suất và tuổi thọ của ổ cứng.

5. Một số lưu ý khi kiểm tra ổ cứng trên laptop

Để có kết quả chính xác nhất, bạn cần lưu ý một số điểm sau khi tiến hành kiểm tra ổ cứng:

5.1. Kiểm tra định kỳ

Không chỉ là một biện pháp phòng ngừa, việc kiểm tra ổ cứng laptop định kỳ đặc biệt quan trọng với các máy đã qua sử dụng. Bạn nên lên lịch kiểm tra ổ cứng ít nhất mỗi 3-6 tháng để nắm bắt kịp thời tình trạng hoạt động của nó. Qua đó, bạn có thể phát hiện sớm các dấu hiệu hao mòn, lỗi phần cứng hoặc sự xuất hiện của các vấn đề về lưu trữ, từ đó có biện pháp bảo trì phù hợp để tránh hư hỏng nghiêm trọng.

5.2. Kết hợp nhiều phương pháp

Để có cái nhìn toàn diện về tình trạng ổ cứng, bạn nên sử dụng kết hợp nhiều công cụ và phương pháp khác nhau. Ví dụ, việc sử dụng Task Manager, Windows PowerShell, công cụ Optimize Drives và các phần mềm chuyên dụng như CrystalDiskInfo sẽ cung cấp cho bạn nhiều dữ liệu khác nhau về tốc độ, nhiệt độ và tình trạng hoạt động của ổ cứng. Sự đa dạng này giúp bạn đưa ra quyết định chính xác về việc bảo trì hay nâng cấp thiết bị.

5.3. Tham khảo thông số kỹ thuật

Đừng quên so sánh các kết quả đo được với các thông số kỹ thuật do nhà sản xuất công bố. Thông tin này là tiêu chuẩn tham chiếu để bạn đánh giá xem ổ cứng có đang hoạt động theo đúng khả năng được khẳng định ban đầu hay không. Việc đối chiếu với thông số kỹ thuật giúp bạn nhận biết được các vấn đề ẩn, như tốc độ đọc/ghi giảm sút hoặc nhiệt độ vượt mức cho phép.

5.4. Đối chiếu với tình trạng sử dụng

Nếu laptop của bạn đã qua nhiều lần sửa chữa, tháo lắp linh kiện, khả năng ổ cứng có thể bị ảnh hưởng đáng kể. Trong trường hợp này, bạn cần kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo rằng không có dấu hiệu của hao mòn hoặc hỏng hóc nghiêm trọng. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn đang lên kế hoạch nâng cấp hoặc thay thế linh kiện, vì nó giúp bạn tránh những rủi ro không mong muốn và đảm bảo thiết bị hoạt động ổn định.

5.5. Sao lưu dữ liệu

Trước khi thực hiện bất kỳ thao tác bảo trì hay kiểm tra nào, hãy đảm bảo sao lưu toàn bộ dữ liệu quan trọng trên máy. Việc sao lưu không chỉ bảo vệ thông tin cá nhân và dữ liệu công việc của bạn, mà còn phòng tránh rủi ro mất mát dữ liệu khi tiến hành kiểm tra hoặc nâng cấp ổ cứng.Bạn có thể sử dụng các công cụ tích hợp sẵn của hệ điều hành như Windows File History (cho Windows) hoặc Time Machine (cho macOS), hoặc lựa chọn phần mềm sao lưu chuyên dụng như Acronis True Image. Ngoài ra, lưu trữ dữ liệu lên các dịch vụ đám mây như OneDrive, Google Drive hay iCloud cũng là một giải pháp tiện lợi và an toàn để đảm bảo dữ liệu luôn được bảo vệ.

5.6. Thận trọng khi tự kiểm tra

Nếu bạn không có nhiều kinh nghiệm trong việc kiểm tra ổ cứng, hãy cẩn trọng và không nên tự ý mở máy để tránh làm hỏng thêm thiết bị. Hãy tìm đến các chuyên gia hoặc mang máy đến các trung tâm bảo trì uy tín để được kiểm tra, chẩn đoán và tư vấn một cách chính xác. Sự hỗ trợ chuyên nghiệp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng ổ cứng và đưa ra các giải pháp bảo trì hiệu quả, đảm bảo rằng laptop của bạn luôn hoạt động với hiệu suất tối ưu.

5.7. Cập nhật Firmware

Firmware của ổ cứng và BIOS/UEFI là các thành phần quan trọng giúp tối ưu hóa hiệu năng và duy trì sự ổn định của laptop. Nhà sản xuất thường phát hành các bản cập nhật Firmware nhằm khắc phục lỗi, cải thiện tốc độ xử lý và nâng cao khả năng tương thích của thiết bị.

Trước khi tiến hành cập nhật, hãy kiểm tra trang web của nhà sản xuất để tìm phiên bản Firmware mới nhất phù hợp với máy của bạn. Đừng quên sao lưu dữ liệu trước khi cập nhật để đảm bảo rằng mọi thông tin quan trọng đều được bảo vệ trong trường hợp có sự cố xảy ra trong quá trình cập nhật. Việc cập nhật Firmware không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ ổ cứng mà còn đảm bảo rằng laptop của bạn luôn hoạt động với hiệu suất tối ưu và an toàn.

6. Tổng kết

Việc kiểm tra loại ổ cứng trên laptop (SSD hay HDD) là bước quan trọng để đánh giá hiệu suất, bảo trì và tối ưu hóa trải nghiệm sử dụng của bạn. Bằng cách sử dụng các công cụ tích hợp sẵn như Task Manager, Windows PowerShell, Optimize Drives, Disk Management, cùng với các phần mềm bên thứ ba như CrystalDiskInfo hay Speccy, bạn có thể nhanh chóng xác định loại ổ cứng của máy và theo dõi tình trạng hoạt động của nó.

Kiểm tra ổ cứng định kỳ không chỉ giúp bạn nhận biết các dấu hiệu hao mòn hay lỗi kỹ thuật mà còn bảo vệ khoản đầu tư của bạn, đảm bảo laptop luôn hoạt động với hiệu suất cao. Đối với những máy tính đã qua sử dụng, việc xác định ổ cứng còn là một chỉ số quan trọng giúp bạn đưa ra quyết định mua sắm hợp lý, tránh rủi ro khi sử dụng thiết bị không đạt tiêu chuẩn.

Nếu bạn gặp bất kỳ khó khăn nào trong quá trình kiểm tra hoặc cần tư vấn về việc nâng cấp ổ cứng, hãy đến với Bệnh Viện Điện Thoại, Laptop 24h tại TP.HCM hoặc gọi hotline 1900 0213 để được hỗ trợ từ đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm. Hãy bảo vệ đầu tư của bạn và tận hưởng trải nghiệm công nghệ tối ưu với laptop đạt chuẩn từ đầu đến cuối.